Lombroso Teorisi Nedir?

Suçlu doğulur mu olunur mu?

Teoriye göre, suçluların iç dünyasında suç işlemek doğal bir davranıştı. Bunun sebebi de gelişim sürecinde zihinsel açıdan tam anlamıyla gelişmemeleri olarak kabul ediliyor. 

Fakat bu düşünce suçlunun mağdur gözüktüğünü göstermemektedir. 

Katillerin benzer fiziksel özelliklerinde soğuk ve donuk bakışlar, kan çanağı gözler, büyük burun, asimetrik yüz yapısı, ve belirgin elmacık kemiklerine sahip oldukları belirtilmiştir. Hırsızların ise, gözlerinin boş boş baktığı ve el becerilerinin olduğu tespit edilmiştir. 

Lombroso, evrim teorisine değinerek insanların gelişim sırasında ortadan kalkan birkaç özelliklerinin tekrar göründüğü düşüncesini ortaya çıkarmıştır. Bu olay için ise Atavizm ismi vermiştir. Sözün kısası, suçluların atalarından kalan biyolojiksel ve zihinsel özelliklerini hala taşıdığını ve bunun suç işleyen insanların tiplerini analiz ederek anlayabileceğimizi kanıtlamıştır. 

Araştırmaların sonucunda, Lombroso, bir insanın suç işlemesine sebep olarak bu nedenler haricinde farklı nedenler de sundu. Bunları yoksulluk, alkol ve arkadaş ortamı veya çevre olarak sınıflandırabiliriz. Bunların yanında, birkaç psikolojik özellikleri de ele aldı. Örneğin, vicdan azabı gibi belirli duygularından yoksun olmaları. Fakat bu sebepler Lombroso teorisine uymamaktadır. Lombroso teorisi suçluları fiziksel anormalliklere göre ele almaktadır.

Lombroso teorisi suçlu insanların suçları sebepsiz yere, özgür iradelerine dayanarak işlemediğini savunmaktadır. Bu sebeple suçluların davranışlarına özgür iradeleri dışında yer alan sebepleri öne sürmektedir. 

Lombroso teorisine uygun olarak ülkemizde yaşanmış bir cinayeti ele alacağım. Başak Cengiz, Can Göktuğ B. tarafından kaldığı otele doğru yürürken samuray kılıcıyla öldürülmüştür. Katil, ifadesinde dışarıda bulunan herhangi bir insanı öldürmek için evinden çıktığını ve daha kolay olacağını düşündüğü için de bir kadını öldürmeyi tercih ettiğini söylemiştir. Katilin yüz tipine baktığımızda, yukarıda bahsettiğim asimetrik yüze sahip olması gibi birçok örnekler ile eşleşmektedir. 

Ek olarak, katilin Başak Cengiz’i daha önce hiç hayatında görmediğini biliyoruz. Bu sebeple, onu öldürmek için kişisel bir gerekçesi bulunmamaktadır. Ve daha önce de cinayetten dolayı hapiste yattığı bilgisi vardır. İşlediği cinayeti büyük bir soğukkanlılıkla itiraf etmiştir.  Bu bilgiler ele alındığında katilin cinayeti normal bir davranış olarak gördüğünü anlıyoruz. Fakat elbette bu cinayet örneğini tamamen Lombroso teorisi ile bağdaştırmamız doğru olmayacaktır. 

Sonuç olarak, Cesare Lombrosonun sunmuş olduğu Atavizm teorisi, yeteri kadar ispatlanamadığı için devam ettirilmemiştir. Günümüzde hala bu teori, kriminoloji tarihinde tartışılmaktadır ve tam olarak netliğe kavuşmamıştır. Ancak, suçluların belli fiziksel karakteristiğe sahip olduğu bilgisi kabul edilmektedir ve adli psikoloji dalına çokça fayda sağlamıştır. İnsanın taşıdığı genler ve beyin yapısının suç işlemekle bağlantılı olduğu bir gerçektir. Suçluluk davranışlarını incelerken biyolojik nedenlerin araştırılması bu dalda çok önemli bir yere sahiptir.

Yazan Hale Zehra Nas

Referanslar:

Türesay, S. (2022, February 26). Başak Cengiz’in katili Can Göktuğ Boz şeytana sığındı: ‘Çık insan öldür’ dedi – Diken. Diken – Yaramazlara Biraz Batar!

Born Criminal – Canan Yücel Pekiçten. (n.d.). http://cananyucelpekicten.com/works/choreographer/born-criminal/

Eda Işıl Sükan